เป็นที่รับรู้กันโดยทั่วไปว่า 'ข้าวยำ' เป็นสัญลักษณ์หนึ่งของอาหารปักษ์ใต้ ในระดับเดียวกับ 'ลาบ' หรือ 'ข้าวซอย' ที่ทำหน้าที่นี้ในฐานะอาหารประจำถิ่นของคนล้านนา แต่น้อยคนจะทราบว่า ในรัฐหนึ่งของประเทศมาเลเซีย 'ข้าวยำ' หรือ 'nasi kerabu' มีบทบาทมากกว่าการเป็นแค่อาหาร  จากงานวิจัย “The study of Khaoyam (herbal rice) in the interpretation of ethnic relationships and collective memory in Kelantan state, Malaysia” อาจารย์ ดร. พุทธิดา กิจดำเนิน จากภาควิชาสังคมศาสตร์กับการพัฒนา คณะสังคมศาสตร์ ได้ค้นพบความหมายและความสำคัญของข้าวยำที่มีต่อ 'กลุ่มคนสยามกลันตัน' คนกลุ่มน้อย ที่มีจำนวนประชากรเพียง 2 เปอร์เซ็นต์ของกลุ่มชาติพันธุ์ต่าง ๆ ในรัฐกลันตัน ประเทศมาเลเซีย   

ข้อค้นพบสำคัญจากงานวิจัยชิ้นนี้

ข้อค้นพบสำคัญของงานวิจัยชิ้นนี้ จะแบ่งเป็นสองเรื่อง  เรื่องแรก คือ ข้อค้นพบว่า ‘ข้าวยำ’ ของคนสยามในรัฐกลันตัน ประเทศมาเลเซีย มีลักษณะที่แตกต่างจาก ‘ข้าวยำ’ ในพื้นถิ่นอื่น เช่น ข้าวยำในภาคใต้ หรือภาคกลางของประเทศไทย  ข้าวยำแบบสยามกลันตัน เป็นข้าวยำที่นำ น้ำจากใบไม้ชนิดต่าง ๆ ที่อยู่รอบ ๆ พื้นที่ เอามาตำและเอามารวมกัน โดยเราสามารถรวบรวมรายชื่อสมุนไพร  ได้กว่า 60 ชนิด จาก 5 หมู่บ้านที่ลงพื้นที่เก็บข้อมูล ซึ่งอันนี้อยู่ในขอบเขตของวิธีวิจัยแบบ “Ethnobotanical Study”  ซึ่งเป็นงานวิจัยที่เชื่อมสังคมศาสตร์กับวิชาพฤษศาสตร์เข้าด้วยกันในลักษณะสหวิทยาการประการที่สอง เราสามารถทำความเข้าใจได้ว่า การเล่าเรื่องผ่านอาหาร  มันเป็นการสะท้อนความทรงจำ และอัตลักษณ์ความเป็นชาติพันธุ์ของ ‘คนสยาม’ ในกลันตันได้ โดยเราต้องเข้าใจก่อนว่า คนสยามในกลันตัน เป็นกลุ่มชาติพันธุ์ที่มีจำนวนน้อย ไม่ถึง 2 เปอร์เซ็นต์ของกลุ่มชาติพันธุ์ในรัฐกลันตัน แต่ก็เป็นกลุ่มคนที่มีลักษณะทางวัฒนธรรมค่อนข้างแข็งแกร่ง สะท้อนผ่านการมีวัด ที่เป็นวัดเถรวาท แต่วัดเพียงอย่างเดียว ไม่สามารถอธิบายลักษณะของวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ หรือ Intangible Culture แบบอื่น ๆ ได้  และอาหารก็เป็นหนึ่งในปัจจัยสำคัญมาก ๆ ซึ่ง ข้าวยำก็เป็นอาหารที่ทุกคนพูดถึง ว่าเป็นตัวแทนของความเป็นสยามกลันตัน  จากข้อค้นพบดังกล่าว ได้ยืนยันความถูกต้องโจทย์การวิจัยในครั้งนี้ จากข้อค้นพบหรือหลักฐานที่สนับสนุนว่าความทรงจำต่างๆ ได้สะท้อนและถูกเล่าผ่านอาหารอย่างไร