Research?page=18 | Social Sciences Chaingmai University

เมื่อวันที่ 9 ธันวาคม 2563 ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.ชาคริต โชติอมรศักดิ์ อาจารย์ประจำภาควิชาภูมิศาสตร์ และหัวหน้าศูนย์ภูมิภาคเพื่อการศึกษาด้านภูมิอากาศและสิ่งแวดล้อม คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ เปิดตัว "ระบบสนับสนุนการตัดสินใจในการบริหารจัดการเชื้อเพลิงชีวมวล (Fire Management Decision Support System)" หรือ FireD โดย FireD หรือ ไฟดี เป็นระบบสนับสนุนงานวิชาการให้แก่ผู้มีอำนาจตัดสินใจที่จะ "อนุมัติ/ไม่อนุมัติ" ให้บางกิจกรรมการใช้ที่ดินที่มีความจำเป็นที่ยังต้องพึ่งไฟ ซึ่งต้องลงทะเบียนร้องขอผ่านระบบ โดยใช้แนวคิดคือ "ไฟจำเป็น" หากใช้ถูกที่-ถูกเวลา จะส่งผลกระทบต่อคุณภาพอากาศโดยรวมน้อยลง โดยหวังว่าระบบนี้จะเป็นทางออก-ทางเลือกหนึ่งในการแก้ไขปัญหาฝุ่นควันในพื้นที่

ระบบ FireD ได้รับสนับสนุนทุนวิจัยจาก วช. ภายใต้ โครงการ “ท้าทายไทย (Thailand Grand Challenge)” แผนงานวิจัย “ประเทศไทยไร้หมอกควัน (Haze Free Thailand) ระยะที่ 3” ทั้งนี้ ยังได้ร่วมจัดนิทรรศการ นำเสนอผลงาน และจัดประชุมเชิงปฏิบัติการ ในงาน Northern Haze Free Day วันฟ้าใสไร้หมอกควัน โดยมีท่านรักษาการเลขาธิการ วช. เป็นประธานเปิดงาน ณ อุทยานวิทยาศาสตร์ภาคเหนือ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

รูปเพิ่มเติม

หมอกควันไฟป่าที่เกิดขึ้นในพื้นที่ภาคเหนือ เป็นปัญหาสำคัญที่เกิดขึ้นมาอย่างยาวนาน ทำให้เกิดฝุ่นละอองขนาดเล็ก (PM2.5) ที่มีปริมาณสูงกว่าระดับมาตรฐานคุณภาพอากาศของประเทศไทย มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ให้ความสำคัญกับประเด็นด้านสิ่งแวดล้อมมาโดยตลอด และเพื่อการแก้ไขปัญหาหมอกควันอย่างเป็นรูปธรรม จึงได้เกิดโครงการ CMU Model ภายใต้ความร่วมมือระหว่าง มหาวิทยาลัยเชียงใหม่และกรมอุทยานแห่งชาติสัตว์ป่าและพันธุ์พืช เน้นแนวทางการบริหารจัดการแบบมีส่วนร่วมระหว่างชุมชน โดยยกบ้านป่าตึงงาม ตำบลปิงโค้ง อำเภอเชียงดาว จังหวัดเชียงใหม่ เป็นพื้นที่นำร่องและเป็นโมเดลต้นแบบ เพื่อการจัดการพื้นที่อนุรักษ์ดินน้ำป่าแบบมีส่วนร่วม ส่งเสริมการเกษตร และต่อยอดผลิตภัณฑ์ท้องถิ่นสร้างอาชีพ เพิ่มรายได้ ลดการเผา ยกระดับคุณภาพชีวิตชุมชน ร่วมแก้ปัญหาหมอกควันไฟป่าอย่างยั่งยืน

CMU Model เป็นการส่งเสริมและสนับสนุนความรู้ด้านวิชาการและนวัตกรรมในมิติต่างๆ โดยได้จัดตั้งคณะทำงานที่ได้ความร่วมมือจากหลายคณะในมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ได้แก่ คณะแพทยศาสตร์ คณะวิศวกรรมศาสตร์ คณะสัตวแพทยศาสตร์ คณะวิทยาศาสตร์ คณะสังคมศาสตร์ คณะรัฐศาสตร์และรัฐประศาสนศาสตร์คณะเกษตรศาสตร์ สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์สุขภาพ ซึ่งอยู่ภายใต้การบริหารจัดการของศูนย์วิจัยวิทยาศาสตร์สิ่งแวดล้อม ร่วมกับอุทยานแห่งชาติฯ โดยมีเป้าหมายในการมุ่งเน้นการแก้ปัญหาที่ต้นเหตุ ได้ดำเนินกิจกรรมตามแนวทางการบริหารจัดการป่าอนุรักษ์แบบมีส่วนร่วมภายในอุทยานแห่งชาติศรีลานนา เพื่อแก้ไขปัญหาหมอกควันไฟป่าอย่างมีประสิทธิภาพสู่การทำงานจริงเชิงพื้นที่ มีการจัดประชุมวางแผนประจำเดือนร่วมกับชาวบ้าน สร้างความเข้าใจและผลักดันการใช้ประโยชน์จากทรัพยากรธรรมชาติ ไม่ส่งผลกระทบต่อสัตว์ป่า ความหลากหลายทางชีวภาพและระบบนิเวศภายในอุทยานฯป่า รวมถึงการติดตามเฝ้าระวังการเกิดหมอกควันได้ทันสถานการณ์ ทำแผนจัดตั้งวิสาหกิจชุมชนป่าตึงงาม ในการส่งเสริมการพัฒนาอาชีพในชุมชน อีกทั้งสนับสนุนให้เกิดพื้นที่เรียนรู้ชุมชนกับป่า การจัดกิจกรรมปลูกไผ่เพื่อเพิ่มพื้นที่ป่าและสร้างฝายชะลอน้ำ ตลอดจนสร้างหลักสูตรฝึกอบรมเจ้าหน้าที่ คนในชุมชน และชุมชนอื่นที่เกี่ยวข้อง เพื่อการพัฒนาภายใต้กรอบแนวทางในการบริหารจัดการพื้นที่ตำบลปิงโค้ง อำเภอเชียงดาว จังหวัดเชียงใหม่

นอกจากนี้ ได้ส่งเสริมการพัฒนาผลิตภัณฑ์จากทรัพยากรของชุมชนพื้นที่นำร่อง ก่อให้เกิดผลิตภัณฑ์ ภายใต้ชื่อ Zhakara ภูมิปัญญาชาติพันธุ์ปกาเกอะญอ ที่เกิดการผสมผสานกับงานออกแบบสมัยใหม่ทำให้งานมีคุณค่า เป็นการสร้างรายได้ให้กับประชาชนในพื้นที่ ยกระดับคุณภาพชีวิตจากสร้างอาชีพตามภูมิปัญญาท้องถิ่นและสามารถนำมาใช้ได้จริง โดยได้นำมาจัดแสดงในงานนวัตกรรมและจัดจำหน่ายสินค้า Lanna Expo 2020

มหาวิทยาลัยเชียงใหม่และหน่วยงานทุกภาคส่วน มุ่งมั่นที่จะพัฒนา CMU Model ให้ประสบผลสำเร็จ เป็นต้นแบบชุดองค์ความรู้ในการขยายผลไปยังพื้นที่และชุมชนอื่นๆ เพื่อการอนุรักษ์และดูแลรักษาทรัพยากรธรรมชาติให้คงความอุดมสมบูรณ์ และสามารถอำนวยประโยชน์ทั้งทางตรงและทางอ้อมแก่ชุมชนได้อย่างมีประสิทธิภาพ รวมทั้งพัฒนาคุณภาพชีวิตของคนที่อยู่กับป่าให้สามารถดำรงชีพตามวิถีชีวิตดั้งเดิมและร่วมมือในการดูแลรักษาป่าไปพร้อมกัน

รูปเพิ่มเติม

โครงการ "AQUADAPT-Thailand" โดย ศาสตราจารย์ ดร. ทวนทอง จุฑาเกตุ ภาควิชาประมง คณะเกษตรศาสตร์ ม.อุบลราชธานี ภายใต้โครงการวิจัยหลัก Aquaculture Adaptation to Climate Change in the Mekong Region (AQUADAPT-Mekong) โดยหน่วยวิจัยสังคมและสิ่งแวดล้อม (Unit for Social and Environmental Research) ภาควิชาสังคมศาสตร์กับการพัฒนา คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ โดยทุนวิจัยจาก International Development Research Centre (IDRC / CRDI) ได้รับความร่วมมือจาก บริษัท แฮปปี้ฟาร์ม เกิดผล จำกัด จัดการฝึกอบรมเชิงปฏิบัติการ "โครงการติดตั้งระบบตรวจวัดและรายงานผลคุณภาพน้ำ ในกระชังเลี้ยงปลา อ่างเก็บน้ำเขื่อนสิรินธร จังหวัดอุบลราชธานี" เพื่อช่วยให้เกษตรกรได้รู้เท่าทันถึงการเปลี่ยนแปลงของสภาพอากาศ ค่าคุณภาพน้ำที่สำคัญต่อการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำ เพื่อป้องกันและบรรเทาการตายของปลาเป็นจำนวนมาก เนื่องจากค่าคุณภาพน้ำที่เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วฉับพลัน การรู้เท่าทันการเปลี่ยนเเปลงของคุณภาพน้ำตลอด 24 ชั่วโมง ด้วยการรายงานผลผ่าน Line Application ช่วยให้เกษตรกรผู้เลี้ยงปลานำข้อมูลไปใช้ในการป้องกันและแก้ไขปัญหาได้อย่างมีประสิทธิภาพ

ดร.นพ.โกมาตร จึงเสถียรทรัพย์ ผู้อำนวยการศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน) เข้าร่วมและฟังการนำเสนองานวิจัยของบัณฑิตศึกษา ในงานสัมมนาวิชาการเครือข่ายนักศึกษาระดับบัณฑิตศึกษาสาขาสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา ครั้งที่ 19 ปี 2563 “อยู่ กลืน กลาย: Dwelling Belonging and Becoming” จัดขึ้นระหว่างวันที่ 6-7 สิงหาคม 2563 ณ ภาควิชาสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา คณะสังคมศาสตร์มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

พิธีเปิดงานสัมมนามีขึ้นในวันที่ 6 สิงหาคม 2563 โดย รศ.ดร.วสันต์ ปัญญาแก้ว หัวหน้าภาควิชาสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา กล่าวต้อนรับและกล่าวเปิดงาน และปาฐกถาพิเศษ
“มานุษยวิทยาการแพทย์: COVID-19 กับโรคระบาดใหม่ ในมุมมองมานุษยวิทยา” โดย นายแพทย์โกมาตร จึงเสถียรทรัพย์
ผู้อำนวยการศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

การเสวนา Round Table ในหัวข้อ “อยู่ กลืน กลาย: การสะท้อนย้อนคิดการศึกษาสังคมวิทยาและมานุษยวิทยาไทยปัจจุบัน
วิทยากร
รศ.ดร.ปิ่นแก้ว เหลืองอร่ามศรี
รศ.ดร.เก่งกิจ กิติเรียงลาภ
อ.ศรยุทธ เอี่ยมเอื้อยุทธ
ดำเนินรายการ
อ.รังสรรค์ ประทุมวรรณ์
.
นอกจากนี้ยังมีการนำเสนองานวิจัยในหัวข้อต่างๆ อาทิ ศาสนา ความเชื่อ พิธีกรรม มีงานวิจัย
- เคลื่อนข้ามความกลัวบนพื้นที่ความรุนแรง: ปฏิบัติการต่อรองของคนพุทธบนพื้นที่สามจังหวัดชายแดนใต้
- The Modern Representation of the Asura: A Case Study of the Asura Week and the Tamil Film Raavanan
- เศรษฐกิจและชีวิตการงานในสังคมดิจิทัล
- Refracted Fashioning: Possibilities of U.S. Military Vintage Materials from the Vietnam War in Thailand
- ตื่นเงิน: ชีวิตที่ดีของผู้แสวงหาความรู้ทางการเงิน

ข่าววิจัยและบริการวิชาการ